İnhalasyon Yoluyla İlaç Uygulaması

İnhalasyon bir aerosol şeklinde (s.12) bir gaz veya bir buğu ile ilaçların bronş mukozasına ve daha az oranda alveol membranına uygulanmasını sağlar. İlaçların bronş düz kaslarını veya bronş mukusunu etkilemesi istendiği durumlarda bu yol seçilir. Bundan başka gaz halindeki veya uçucu bileşikler sistemik etki elde etmek amacıyla inhalasyon yolundan kullanılabilirler. (Örneğin inhalasyon anestezikleri s.218)

Geleneksel spreylerde (örn: nebülizör) aerosol oluşumu için gerekli itici güç, bir pompaya basılarak meydana getirilir. Diğer bir şekilde ilaç, ölçülü dozun püskürtüldüğü bir kapağa sahip basınçlı uygulama cihazındaki çözelti veya toz içerisinde verilir. Kullanım sırasında inhalasyon tüpü direk olarak ağzın önünde tutulur ve inspirasyonun başlamasıyla harekete geçirilir. Aktarmanın etkili olması cihazın ağız önündeki durumuna, aerosol parçacıklarının büyüklüğüne ve inspirasyon ile sprey kapağının açılması arasındaki uyuma bağlıdır.

Aerosol parçacıklarının büyüklüğü onların inhale edilen havadaki sürüklenme hızlarını, bu şekilde solunum yoluna penetrasyonun derinliğini tayin eder. ‘Çapı > 100 um olan parçacıklar orofaringeal boşlukta, 10-60 um çapa sahip planlar ise bronş epitelinde tutulur. Çapı <2 um olan parçacıklar alveollere ulaşabilirler, ancak alveol epiteli nedeniyle büyük kısmı dışarı atılır.

Bronş epitelinin mukus tabakasında tutulan ilacın bir kısmı absorbe olur, bir kısmı da bronşial mukus ile larinkse doğru taşınır. Bronşial mukus silier epitelin hareketine bağlı olarak yukarıya doğru yol alır. Fizyolojik olarak, bu mukosilliyer transportun görevi inspire edilen toz parçacıklarının atılmasıdır. Dolayısıyla aerosol şeklindeki ilacın, sadece bir kısmının (~%10) solunum yoluna girmesi mümkündür ve bunun da yalnızca bir kısmı mukozadan geçer, aerosolün kalan kısmı mukosiliyer transport ile farinkse gelir ve yutulur. İnhalasyonun yararlı tarafı (örn, lokal uygulama( barsaklardan iyi absorbe olmayan (izoproterenol, ipratropyum, kromolin) veya ilk - geçiş eliminasuonuna uğrayan ilaçlarım (s. 42: beklometazon dipropionat, budesonid, flunisolid, flutikason dipropionat) kullanılabilmesidir.

İnhale edilen bir ilacın yutulan kısmı değişmeden absorbe olsa bile, bronşlardaki ilaç konsantrasyonu diğer organlara göre çok daha fazla olacağı İçin bu yolla uygulama yararlıdır.

Mukosilliyer transportun etkinliği siliyer hareketin gücüne ve bronşiyal mukusun vizkositesine bağlıdır. Her iki faktör patolojik durumlarda değişebilir (örn, sigara içenlerin öksürüğü, bronşit) veya ilaçlardan olumsuz şekilde etkilenebilir. (atropin, antihistaminikler)