Türk Edebiyatının Efsanesi: Cenap Şahabettin

**Sürmenaj** · 15 Mart 2024, 02:50

Türk Edebiyatının Efsanesi: Cenap Şahabettin

Türk edebiyatının unutulmaz isimlerinden, sembolizmin öncüsü şair, yazar ve gazeteci Cenap Şahabettin'in vefatının üzerinden 89 yıl geçti.

Kuzey Makedonya sınırlarında yer alan Manastır şehrinde 1870''te doğan şair, babası Binbaşı Osman Şahabettin Bey''in 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Plevne''de şehit düşmesinden sonra ailesiyle İstanbul''a geldi.

Tophane''deki Feyziye Mektebi''nde ilk öğrenimi tamamlayan Şahabettin, Eyüp Askeri Rüşdiyesi''ne başlasa da Gülhane Askeri Rüşdiyesi''ni bitirdi. Tahsilini Askeri Tıbbiye''de sürdüren şair, 1899''da hekim yüzbaşı olarak mezun oldu.

Cenap Şahabettin, 14-15 yaşlarındayken divan gazellerini taklit ederek şiire başladı. İlk şiirlerini okuldayken yazan usta şair, 1885''te Muallim Naci''nin yönettiği "Saadet" gazetesinde yayımlandı.

"Mekteb", "Hazine-i Fünun", "Maarif", "Malumat" gibi dergilerde şekil, içerik ve anlatım bakımından farklı şiir denemelerinde bulunan şair, önceleri Muallim Naci''nin etkisiyle divan şiiriyle ilgilense de daha sonra Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamid Tarhan''dan etkilenerek Batı tarzı şiire yöneldi.

"SERVET-İ FÜNUN"DA ESERLERİ OKURLARLA BULUŞTU
Dönemin önemli edebiyat dergisi "Servet-i Fünun"da şiirleri yayımlanmaya başlayan Şahabettin, zamanla Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil ile Servet-i Fünun edebiyatının üç önemli isminden biri oldu ve şiirleriyle dönemin sanat dünyasında çokça tartışıldı.

Şahabettin, bir süre sonra "Servet-i Fünun" şairlerinden ayrılarak bireysel şiiri tercih etti ve şiirde heceyi müzikle uyumlu kullanmayı savundu.

Tıbbiyeden iyi bir dereceyle mezun olduğu için 1890 başlarında cilt hastalıkları alanında eğitim almak üzere devlet bursuyla Paris''e gönderilen Şahabettin, 4 yıl sonra yurda dönerek Mersin, Rodos ve Cidde''de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği görevlerinde bulundu.

Usta şair, bu yönüyle Tanzimat''tan sonra Batı edebiyatı tesirinde gelişen Türk şiirinde Abdülhak Hamid''in ardından en büyük yenilikleri yapanlar arasında yer aldı. İkinci Meşrutiyet''in ilanından sonra Meclis-i Kebir-i Sıhhi üyeliği ve Daire-i Umur-ı Sıhhiyye müfettişliği görevlerini üstlendi.

Bir dönem düz yazıya yönelen ve "Tanin", "Hürriyet", "Kalem", "Hak" gazetelerinde makaleler yazan Şahabettin, "Sözcüklerle yapılmış bir resim" olarak tanımladığı şiirde aşk ve tabiat konularına ağırlık verdi.

Cenap Şahabettin''i, Balkan Savaşlarından sonra birkaç kez Avrupa''ya gönderen "Tasvir-i Efkar" gazetesi, usta kalemin yazılarını, "Avrupa Mektupları" başlığıyla yayımladı.

TİYATRO ÇALIŞMALARINA KATILDI
Hekimlikten 1914''te emekliye ayrılarak Darülfünun''da Türk edebiyat tarihi, Batı edebiyatı ve Fransızca dersleri okutan şair, Birinci Dünya Savaşı yıllarında ise 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa''nın davetiyle Suriye''ye gitti. Şahabettin''in bu gezileri, 1918''de "Suriye Mektupları" adıyla okura ulaştı.

Şahabettin, nesir alanında eserler verdiği gibi tiyatroyla da ilgilendi, 2. Meşrutiyet döneminde hız kazanan tiyatro çalışmalarına katılarak, "Sahne-i Osmaniye" ve "Darülbedayi" gibi toplulukların edebi kurullarında görev aldı.

Kurtuluş Savaşı yıllarında Milli Mücadele''yi küçümseyen sözler sarf ettiği ileri sürülerek, öğrenciler ve diğer bazı hocalar tarafından aleyhinde gösteriler düzenlenen usta şair, 1922''nin eylül ayında üniversitede görev yapan diğer hocalar Ali Kemal, Rıza Tevfik, Hüseyin Daniş ve Barsamyan Efendi''yle görevinden istifa etmek zorunda kaldı.

Cenap Şehabettin, yaşamının son yıllarında yoğun bir şekilde üzerinde çalıştığı Fransızca-Türkçe sözlüğünü tamamlayamadan, beyin kanaması nedeniyle 12 Şubat 1934''te İstanbul''da vefat etti. Usta şairin cenazesi, Bakırköy Mezarlığı''nda kızı Destine Hanım''ın yanına defnedildi.

ESERLERİ
Türk edebiyatında şair kimliği ile ön planda olan Şehabettin Meşrutiyet''in ilanına kadar çoğunlukla şiir yazdı. 1908''den sonra ise nesirler kaleme aldı. 1908 öncesi 179, sonrası sadece 30 şiir yayımlayan yazar 1908''e kadar 95 makale bu tarihten sonra ise 903 makalesini okurlarla buluşturdu.

Şiir türünde: "Tamat", "Seçme Şiirleri", "Bütün Şiirleri", "Elhan-ı Şita", "Yakazat-ı Leyliye"

Tiyatro: "Yalan", "Körebe", "Küçükbeyler", "Merdud Aile"

Gezi yazısı: "Hac Yolunda", "Afak-ı Irak", "Avrupa Mektupları", "Suriye Mektupları", "Medine''ye Varamadım"

Düz yazı: "Evrak-ı Eyyam", "Nesr-i Harp", "Nesr-i Sulh"

İnceleme: "William Shakespeare", "Kadı Burhanettin"

15 Mart 2024, 02:50	#1
Çevrimiçi Sürmenaj Profil ayrıntılarını görüntüleyebilmek için kayıtlı kullanıcı olmanız ve üye hesabınızla oturum açmanız gerekmektedir.	Türk Edebiyatının Efsanesi: Cenap Şahabettin Türk Edebiyatının Efsanesi: Cenap Şahabettin Türk edebiyatının unutulmaz isimlerinden, sembolizmin öncüsü şair, yazar ve gazeteci Cenap Şahabettin'in vefatının üzerinden 89 yıl geçti. Kuzey Makedonya sınırlarında yer alan Manastır şehrinde 1870''te doğan şair, babası Binbaşı Osman Şahabettin Bey''in 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Plevne''de şehit düşmesinden sonra ailesiyle İstanbul''a geldi. Tophane''deki Feyziye Mektebi''nde ilk öğrenimi tamamlayan Şahabettin, Eyüp Askeri Rüşdiyesi''ne başlasa da Gülhane Askeri Rüşdiyesi''ni bitirdi. Tahsilini Askeri Tıbbiye''de sürdüren şair, 1899''da hekim yüzbaşı olarak mezun oldu. Cenap Şahabettin, 14-15 yaşlarındayken divan gazellerini taklit ederek şiire başladı. İlk şiirlerini okuldayken yazan usta şair, 1885''te Muallim Naci''nin yönettiği "Saadet" gazetesinde yayımlandı. "Mekteb", "Hazine-i Fünun", "Maarif", "Malumat" gibi dergilerde şekil, içerik ve anlatım bakımından farklı şiir denemelerinde bulunan şair, önceleri Muallim Naci''nin etkisiyle divan şiiriyle ilgilense de daha sonra Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamid Tarhan''dan etkilenerek Batı tarzı şiire yöneldi. "SERVET-İ FÜNUN"DA ESERLERİ OKURLARLA BULUŞTU Dönemin önemli edebiyat dergisi "Servet-i Fünun"da şiirleri yayımlanmaya başlayan Şahabettin, zamanla Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil ile Servet-i Fünun edebiyatının üç önemli isminden biri oldu ve şiirleriyle dönemin sanat dünyasında çokça tartışıldı. Şahabettin, bir süre sonra "Servet-i Fünun" şairlerinden ayrılarak bireysel şiiri tercih etti ve şiirde heceyi müzikle uyumlu kullanmayı savundu. Tıbbiyeden iyi bir dereceyle mezun olduğu için 1890 başlarında cilt hastalıkları alanında eğitim almak üzere devlet bursuyla Paris''e gönderilen Şahabettin, 4 yıl sonra yurda dönerek Mersin, Rodos ve Cidde''de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği görevlerinde bulundu. Usta şair, bu yönüyle Tanzimat''tan sonra Batı edebiyatı tesirinde gelişen Türk şiirinde Abdülhak Hamid''in ardından en büyük yenilikleri yapanlar arasında yer aldı. İkinci Meşrutiyet''in ilanından sonra Meclis-i Kebir-i Sıhhi üyeliği ve Daire-i Umur-ı Sıhhiyye müfettişliği görevlerini üstlendi. Bir dönem düz yazıya yönelen ve "Tanin", "Hürriyet", "Kalem", "Hak" gazetelerinde makaleler yazan Şahabettin, "Sözcüklerle yapılmış bir resim" olarak tanımladığı şiirde aşk ve tabiat konularına ağırlık verdi. Cenap Şahabettin''i, Balkan Savaşlarından sonra birkaç kez Avrupa''ya gönderen "Tasvir-i Efkar" gazetesi, usta kalemin yazılarını, "Avrupa Mektupları" başlığıyla yayımladı. TİYATRO ÇALIŞMALARINA KATILDI Hekimlikten 1914''te emekliye ayrılarak Darülfünun''da Türk edebiyat tarihi, Batı edebiyatı ve Fransızca dersleri okutan şair, Birinci Dünya Savaşı yıllarında ise 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa''nın davetiyle Suriye''ye gitti. Şahabettin''in bu gezileri, 1918''de "Suriye Mektupları" adıyla okura ulaştı. Şahabettin, nesir alanında eserler verdiği gibi tiyatroyla da ilgilendi, 2. Meşrutiyet döneminde hız kazanan tiyatro çalışmalarına katılarak, "Sahne-i Osmaniye" ve "Darülbedayi" gibi toplulukların edebi kurullarında görev aldı. Kurtuluş Savaşı yıllarında Milli Mücadele''yi küçümseyen sözler sarf ettiği ileri sürülerek, öğrenciler ve diğer bazı hocalar tarafından aleyhinde gösteriler düzenlenen usta şair, 1922''nin eylül ayında üniversitede görev yapan diğer hocalar Ali Kemal, Rıza Tevfik, Hüseyin Daniş ve Barsamyan Efendi''yle görevinden istifa etmek zorunda kaldı. Cenap Şehabettin, yaşamının son yıllarında yoğun bir şekilde üzerinde çalıştığı Fransızca-Türkçe sözlüğünü tamamlayamadan, beyin kanaması nedeniyle 12 Şubat 1934''te İstanbul''da vefat etti. Usta şairin cenazesi, Bakırköy Mezarlığı''nda kızı Destine Hanım''ın yanına defnedildi. ESERLERİ Türk edebiyatında şair kimliği ile ön planda olan Şehabettin Meşrutiyet''in ilanına kadar çoğunlukla şiir yazdı. 1908''den sonra ise nesirler kaleme aldı. 1908 öncesi 179, sonrası sadece 30 şiir yayımlayan yazar 1908''e kadar 95 makale bu tarihten sonra ise 903 makalesini okurlarla buluşturdu. Şiir türünde: "Tamat", "Seçme Şiirleri", "Bütün Şiirleri", "Elhan-ı Şita", "Yakazat-ı Leyliye" Tiyatro: "Yalan", "Körebe", "Küçükbeyler", "Merdud Aile" Gezi yazısı: "Hac Yolunda", "Afak-ı Irak", "Avrupa Mektupları", "Suriye Mektupları", "Medine''ye Varamadım" Düz yazı: "Evrak-ı Eyyam", "Nesr-i Harp", "Nesr-i Sulh" İnceleme: "William Shakespeare", "Kadı Burhanettin" Benzer Konular Göl Baba Efsanesi (Edirne)... Türk Şiirinde Ahengin Kalemi: Cenap Şahabettin... Gümüş Sakallı Paşa Efsanesi (Diyarbakır)... Kocakarı Efsanesi (Olur / Erzurum)... Ulu Camii Efsanesi (Adana)...
	Alıntı

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı e-posta olarak gönder
Görüntüleme stilleri
Normal Karışık şekilde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Şu anda bu konuyu görüntüleyen etkin kullanıcılar: 1 (0 üye ve 1 konuk)

Türk Edebiyatının Efsanesi: Cenap Şahabettin

Yazar ve şairlerin hayat hikayeleri.