Romalıların Kartaca Soykırımı

Çevrimdışı

Romalıların Kartaca Soykırımı

Kartaca, Afrika'da, kabaca günümüz Tunus kentinin bulunduğu yerde, Roma'ya yaklaşık 400 mil uzaklıkta bulunuyordu. Kartaca'nın yıkımının başlıca kaynakçaları tarihçi Appianus ve Polibios'tur. Kartaca bir Fenike kolonisi olarak kuruldu. Komşularını fethederek genişleyen Roma İmparatorluğu'nun aksine, Kartaca kuzeyde İngiltere ve güneyde günümüz Gabonu kadar uzak yerlere ticaret bağlantıları kurarak büyümüştür (Braudel 2001: 218). Kartaca'nın Fenike kökenli olması, kentin sözde demokratik Roma'dan daha aristokratik olan hükümeti, Romalılar için garip bir gizem olan dini ve hem doğu Yunan hem de Afrika etkileri tarafından yönlendirilen hayata genel bakışı gibi alanlarda Roma'dan önemli ölçüde tezatlık oluşturduğu anlamına geliyordu (Braudel 2001).

Roma ve Kartaca, ikisi de Akdeniz'in gerçek süper güçlerine dönüştü, bu yüzden birbirleriyle savaşmaları kaçınılmaz oldu. Bu savaşlar (Birinci, İkinci ve Üçüncü Pön Savaşı) "Pön Savaşı" adı ile anılmaktadır çünkü Romalılar Fenike kolonisi olan Kartacalılar'dan söz etmek için Punici veya Poenici kelimelerini kullanıyordu. Pön Savaşları MÖ 264 yılında başladı ve MÖ 146 yılında Kartaca'nın tamamen yok edilmesi ile son buldu. Birinci ve İkinci Pön Savaşlarında Roma Sicilya, İspanya ve batı Akdeniz'in çoğunu kontrol altına aldığı görüldü. Üçüncü Pön savaşı MÖ 149'da Kartaca'nın günümüz Cezayir bölgesindeki Numidya Krallığı'na istila başlatmasıyla patlak verdi. MÖ 149'da bu savaşa karşılık olarak Genç Scipio Africanus komutasındaki devasa bir Roma ordusu Afrika'ya indi ve şehri kuşatmaya başladı. İlk etapta, Kartacalılar, yerine getirmeleri için bir dizi şartlar ortaya atan Romalılarla anlaşma yoluna gittiler. Bu şartlar arasında Kartacalıların elindeki rehineleri ve tüm silahları teslim edilmesini istemesi vardı. Bütün bu talepler yerine getirildiğinde, Roma daha sonra şehir merkezinin değiştirilerek daha iç bölgelere inşa edilmesini emretti. Hal böyle olunca, Kartacalılar'ınsavaşmak dışında pek bir seçeneği kalmadı.

Romalıların üstün askeri gücüne rağmen, Kartacalılar şehri üç sene savunmayı başardılar, ancak MÖ 146 yılında Romalılar şehrin kontrolünü eline aldılar. Kent sakinleri sistematik olarak eğitilmiş lejyonlar tarafından katledildi. Lloyd (1977: 178), kentte 200.000 kişiye kadar barındığını iddia ederken, Braudel (2001: 225) ise nüfusun 100.000 civarında yani daha düşük bir ölçekte olduğu kanısındaydı. Her halükarda, alt uçta (Braudel'in görüşünü kabul edecek olursak) bile, Kartacadaki katliam, o zamana kadar Avrupa dünyasında azımsanmaycak ve muhtemelen eşi benzeri görülmemiş türdendi. Hayatta kalanlar ise, tahminen 30.000 ila 50.000 kişi arasında bir rakam, köle olarak satıldı. Roma'dan gelen emirler üzerine şehir ateşe verildi ve on gün devam eden yangından sonra şehirde taş üstünde taş kalmadı. Polibios, Tarihler adlı kitabının 3-11 bölümünde 'Kartacalıların yok edilmesi o kadar hızlıca ve kökten oldu ki, pişmanlığını ifade edebilecek Kartacalının bile sağ kalmadığını belirtmiştir.

REKLAMLARI KALDIR
REKLAM

Teslim olmayı reddeden bir şehir devletinin tüm sakinlerinin öldürülmesi antik dünyada oldukça sık görülebilen bir eylemdi, bu yüzden bu olayı soykırım olarak etiketlemek dikkatli bir incelemeye ihtiyaç duyuyor. Bu durumdaki ana unsurlardan biri yapılan eylemlerin Lemkin'in soykırım anlayışıyla örtüşmesiydi. Yani Romalılar'ın Kartaca'yı, halkını ve kültürünü açıkça yok etme niyetiydi. Bunun altında yatan amaç, Roma'nın savaş patlak vermeden önce Kartaca'ya yönelttikleri giderek tatmin edilmesi imkansız hal alan talepleri görülebilir. Kartaca artık talepleri karşılayamadığında, Romalılar bunu eylemlerini meşrulaştıracak bir bahane olarak kullandı. Ayrıca Roma'nın yönetici seçkin nüfusunda Roma'nın siyasi ve kültürel egemenliğini güvence altına almak için Kartaca'nın yok edilmesi gerektiğine dair bir his vardı. Bu durum, en iyi şekilde Romalı devlet adamı Cato'nun sloganı "Carthago delenda est" ile özetlenilebilir, Cato halka sesleniş konuşmalarında konuşmayı bitirmek için her zaman bu cümleyi kullanırdı. Bunun anlamı ise 'Kartaca'nın yok edilmesi gerektiği'ydi (Radice 1973: 85).
Kaynak:worldhistoryorg