Amonyak Nedir? Amonyağın Kullanım Alanları
 

[Foruma üye olmadığınız sürece forum içeriğindeki bağlantıları görüntüleyemezsiniz. Foruma üye olmak için TIKLAYIN!]

Azot ve hidrojenden oluşan, renksiz, keskin kokulu gaz.

Bu iki elementin en basit kararlı bileşiğidir ve sanayide kullanılan birçok önemli azot bileşiğinin üretiminde başlangıç maddesi olarak kullanılır. İlk kez 1774’te Joseph Priestley’ in saf olarak elde ettiği bu gazın bileşimini de 1785’te Claude-Louis Berthollet belirlemiştir.

Amonyak, suda kolayca çözünerek amonyum hidroksit adıyla bilinen alkali çözeltiyi oluşturur. Ayrıca, suda çözündüğünde çok yüksek düzeyde kimyasal etkinlik kazanır ve başka kimyasal maddelerle kolayca tepkimeye girebilir. Sıkıştırılarak ya da yaklaşık -33°C’ye kadar soğutularak kolaylıkla sıvılaştırılabilir. Yeniden gaz haline dönerken, çevreden önemli miktarda ısı alır (1 gr amonyak 327 kalori ısı soğurur). Bu özelliğinden dolayı, soğutma ve havalandırma donanımlarında soğutucu olarak kullanılır.

Sanayide amonyak elde etmek için uygulanan başlıca yöntem, bileşiğin hidrojen ve azotla doğrudan bireşimini sağlayan Haber- Bosch yöntemidir. Ayrıca kok fırınlarında da yan ürün olarak amonyak elde edilir.

Amonyak en çok gübre olarak kullanılır; genellikle sıvılaştırılmış halde doğrudan toprağa verilebildiği gibi, amonyum nitrat, amonyum fosfat ve öbür tuzlan da gene gübre olarak değerlendirilir. Dokuma sanayisinde naylon ve reyon gibi sentetik elyafların üretiminde, yün, pamuk ve ipeğin boyanmasında ve temizlenmesinde amonyaktan yararlanılır. Bakalit ve başka yapay reçinelerin, üretiminde katalizör işlevi gören amonyak, arıtılan petrolün asit özelliğindeki yan ürünlerini nötrleştirmekte, lastik sanayisinde, işlenecek ham lateksin fabrikaya taşınması sırasında pıhtılaşmasını önlemekte de kullanılır.

Soda üretiminde yaygın olarak uygulanan amonyak-soda (ya da Solvay) yönteminde, amonyağı nitrik asite dönüştüren Ostwald işleminde ve alaşım levhalarının yüzeylerini sertleştirmek için uygulanan nitrürleme gibi çeşitli metalürji işlemlerinde de amonyaktan yararlanılır. Amonyak kolaylıkla ayrışarak hidrojen verdiği için, hidrojen atomları elde etmenin en pratik yolu olarak kaynakçılıkta da kullanım alanı bulmuştur. Evlerde kullanılan bazı temizlik maddelerinin bileşiminde de amonyak vardır.